Week 11 en 12 Sucre, Tarabuco en La Paz

Bolivia basecamp

De hele week bij de camping van de Belgen gestaan, aan een plaatsje aan de rand van Sucre. Op maandag kwam een Belgisch gezin met drie kinderen erbij, die reizen met een landrover en op dinsdag kwamen nog twee campers erbij met een Frans gezin en hun drie kinderen en twee Zwitsers. Één grote dolle boel dus. Ze spreken allemaal Frans, dus geen touw aan vast te knopen. Jee, wat kunnen die ratelen zeg. Met alle kinderen erbij (inclusief van de Belgische eigenaars erbij zijn dat er tien) en het is één grote kippenhok. Maar, gezellig is het wel. De rest van de week wordt er gezamenlijk gegeten en voor ons ook in het Engels gepraat. Voor Tom is het wel moeilijk om nu weer aansluiting te vinden, want hij is de enige die de taal niet machtig is.

DAF

De afgelopen week heeft Johan onderhoud gedaan aan de DAF. Inmiddels hebben we er ruim 10.000km opzitten dus is het tijd voor verse olie, filters en algehele controle. Ook hebben we de voor- en achterwielen met elkaar verwisseld om gelijkmatige slijtage te krijgen.

Dinosaurussen enzo

We zijn verder nog met de Dinobus naar het Cretaceous Park geweest. Echt lachwekkend die bus, want voorop hangt een kop van een dinosaurus en achterin zijn de zitbankjes. Een echt toeristenbusje dus. In het Cretaceous Park kun je meer dan 5000 overgebleven voetpaden zien met afdrukken van verschillende dinosaurussen in een steile wand. Diverse jaren geleden zijn bij afgravingen van de naastgelegen cementfabriek de sporen blootgelegd. Bij nader onderzoek bleken het voetsporen te zijn van ondermeer, hou je vast: de Ankylosaurus (driepootafdruk), de grote Theropad, de smalle theropad, de tinanosaurus (dikke grote ronde afdrukken) en de grote ornithopad. Soms zit er een meter tussen een voetafdruk. Ja, die grote beesten leefde niet alleen op grote voet, maar de afstand tussen de voeten bij het lopen was dus ook groot. Ongeveer in 2004 is het huidige park gebouwd. Helaas kun je niet dichtbij de wand komen en zie je de voetstappen op een afstand van ca. 300 meter. De voetsporen van soms wel een halve meter breed, lijken daardoor alsnog klein. Maar goed, je kunt de sporen wel goed zien lopen. (Later in de week uiteraard nog slinks via een opening in een hek dichtbij de wand gekomen om de voetstappen van dichtbij te zien.) Bijzonder is dat de sporen op een steile wand zitten. Reden: de platen waarop de voetsporen liggen zijn in de afgelopen miljoenen jaren gaan verschuiven, waarbij de platen niet omhoog geduwd zijn, maar in een V-vorm. Daarom zijn de wanden dus bijna vertikaal.

In het park zijn geen overblijfselen van dinosaurussen,  maar wel replica’s gemaakt, met de daarbij behorende geluiden, waardoor de indruk bestaat dat je door Jurrasic Park loopt.

Tom en ik (Anita) zijn verder nog naar museum Etnografia y Folklore geweest, waar je kunt zien hoe mensen hier vroeger leefde, hoe ze flamingo’s vingen, hun tradities en cultuur, hun werktuigen en een heleboel maskers. De maskers zijn echt stuk voor stuk mooi. Vaak worden er dieren afgebeeld, maar ook boemannen of juist hele mooie carnavalskostuums. Ontzettend jammer dat je niets op de foto mag zetten. Ik probeerde dat uiteraard wel, maar gesnapt door de camera. Jammer, maar toch nog 2 foto’s gekiekt. Ook zijn we nog naar de kathedraal geweest. Die stamt van de 16^e eeuw en is uiteindelijk anderhalve eeuw later voltooid. Ze waren gestart in Barokstijl en geëindigd in Neoklassiek stijl (als ik het me nog goed herinner). Een bijzonder mooie kathedraal met prachtige kroonluchters, spreekstoel, kapellen, altaar en koor. In de kapel naast de kathedraal hangt een afbeelding van meisje in een gewaad. Dit was van oorsprong een schilderij en is later ingelegd met allerlei edelstenen. Prachtwerk om te zien. In het naast gelegen museum kun je de pijen zien van priesters die mooi zijn geborduurd, kronen, monstrans ( een vaatwerk met een topkruis in zonvorm, versierd met goud, zilver en edelstenen), kelken, schilderijen en noem maar op. Wat een pracht en praal en wat (in mijn ogen) een afgoderij en verrijking van de kerk. Blijkbaar was Sucre een vermogende omgeving, om dit allemaal te kunnen bekostigen.  Afijn, de kerk is nu een museum en wordt nog twee keer per week gebruikt voor de kerkdienst.

Uiteraard hebben we ook diverse mooie koloniale gebouwen gezien in Sucre. Rondom het 25^ste  mei plein staan volop van die mooie oude koloniale gebouwen en kerken, maar ook verderop in de stad. Ook is er een ander mooi groot plein met een mini Eiffeltoren die je kunt beklimmen. En heel grappig, als je wilt bellen doe je dat in de buik van een replicadinosaurus, want dat is de telefooncel.

KTM

Op vrijdag heeft Johan nog een lange off-roadrit gemaakt in de bergen. De weg was een zandpad welke door de beregen naar het achterland van Sucre loopt. Doordat het de afgelopen maand in Bolivia veel geregend heeft zijn er hele delen van de weg weggespoeld. Hierdoor was het ritje uitdagend.….……

Watervallen

Later op de dag zijn we met zijn drieën naar de zeven watervallen geweest. Nu moet je wel een beetje fantasie hebben, dan tel je er zeven. Wij kwamen niet verder dan vier watervalletjes. De terugweg via de rivier gelopen, ofwel canoying.  Nou, dat is wel aan Tom besteed. Klimmen, springen, rennen, het gaat in één moeite door. Moet je hem eens zien als hij een stukje in de stad moet lopen. Niet vooruit te branden. Hier loopt hij zo 1,5 uur achter elkaar. De boef. De rivier komt langs de camping waar we staan. Hier vlakbij wordt door de mensen in het weekend de was gedaan, wassen zij zich zelf en worden de auto’s gewassen. Multifunctioneel zo’n rivier.

Boliviaanse rijstijl

We hebben ons maar aangepast aan de Bolivianen en zijn met zijn drieën op de motor naar Sucre gereden. De weg naar Sucre toe is met de viertonner zo’n 50 minuten rijden doordat de eerste ca. 10 km off-road door de bergen gaat en daarna over een verschrikkelijke slechte gatenkaas weg naar Sucre. Met de motor gaat het toch wat sneller, namelijk 25 minuten. Dus voor Tom een crosshelm gekocht, met crossbril en handschoenen. Tom voorop, Anita achterop en Johan rijden maar. Tom vond het in ieder geval prachtig.

Priester/arts op bezoek

Donderdag is een priester/arts langs gekomen. Hij komt oorspronkelijk uit België, maar leeft nu 33 jaar in Bolivia. Hij werkt in de afgelegen dorpen op 4200 meter hoogte. Een heel bijzondere man. Hij kwam naar Bolivia en werkte de eerste drie jaar in een ziekenhuis. Daarna ging hij op het platteland werken als priester. Maar omdat bekend is dat hij ook arts is roepen de mensen vaak zijn hulp in bij bevallingen, ziekte, letsel etc.. Deze man heeft ontzettend veel verhalen, zoals het bijgeloof van de bewoners. Er komen namelijk regelmatig mannen bij hem die een gat onder en bovenin de rug hebben. Dit zou door een beet van de vampier komen. Menig man overlijdt hier aan. De priester krijgt er niet het fijne van te weten wat nu eigenlijk de echte oorzaak is. Wel is duidelijk dat de mensen erg bang zijn voor ondermeer vampiers en mannen drinken zich daarom in het weekend dan ook vaak helemaal lam.

Verder heeft hij op de gekste plaatsen mensen mogen behandelen (lees opereren), zoals op een ‘keukentafel’  bij mensen thuis, omdat er niets anders voor handen was.

Het grappige is dat deze priester/arts in zijn leven nog nooit heeft leren koken. Als hij alleen is dan kookt hij niet en eet hij bijv. sardientjes uit een blik op een stuk brood. We moesten al lachen om zijn eetlust. Nu begrijpen we dus ook, waarom hij als enige nog het ongelooflijk machtige toetje  van gesmolten chocolade met kaas opat (en van degene die het niet meer op konden). Hij moest gewoon nog wat bijtanken.

Zelfrecht:

Op de weg naar Sucre toe (maar ook in de omliggende dorpen in La Paz) hangen in palen poppen, met daaronder een bord met tekst. Wij denken: “Goh wat leuk, zeker een happening geweest.”  Fout, dus. Het blijkt dat dorpelingen die verder van een stad wonen zelfrecht mogen spreken. De huidige president is een indigo en hij heeft gezegd dat als de politie corrupt is, de rechters corrupt zijn en het rechtssysteem niet deugd, dat bewoners zelf recht mogen spreken. Dat gebeurd dus ook en ze voeren de straf dus ook uit. Naar horen zeggen zijn het ook de zwaarste straffen, zoals ophangen, dood schieten e.d. De poppen aan de palen zijn een afschrikmiddel. De (meestal een mannelijke) pop heeft altijd een fles in zijn rechterhand, als teken dat hij altijd dronken is. Onder de pop hangt een bord waarop staat dat bij verkeerd gedrag je opgehangen, gedood en dergelijke kan worden. (Op de foto staat de tekst: “ ladron encontrado sera quemado” , vrij vertaald: dieven zullen verbrand worden). Lekker volkje hé?! Op zich wel begrijpelijk dat zelfrecht uitgesproken mag worden, maar als je het ons vraagt begeef je je dan toch op glad ijs. Nu maar deugdzaam blijven in Bolivia en met de vingertjes overal van afblijven….

Bouwen:

Het mooie aan bouwen in armere landen is de manier waarop dat nog gebeurd. Voor stutpalen worden boomstammen gebruikt die min of meer recht zijn, trappen zijn van hout en de muren zijn van gebakken klei. Zo’n bouwwerk blijft een mooi stukje werk om te zien.

De zondagmarkt in Turabuco

De beroemde zondagmarkt in Turabuco. Wat een drukte, niet normaal. Een horde politie en legerschare op de been, cameraploegen en verslaggevers en dan hebben we het nog niet over de hoeveelheid bewoners en toeristen die hier rondlopen. Wat is nu het geval. Elke zondag is hier markt, maar één keer per jaar, op de derde zondag van maart komen oorspronkelijke bewoners in hun traditionele kleding naar de markt toe. Dat is op zich al bijzonder, maar nu liep de president zelf mee. Hij is tenslotte zelf een indigo, dus hij voerde de optocht aan in zijn traditionele kleding. Wat een poeha jongens. Een legertje fotografen en cameramannen liepen voor hem uit om hem maar zo goed mogelijk op de foto te krijgen. Wij staan ook natuurlijk paraat en wat denk je, … de camera laat het afweten. Dus van de president in zijn kledij zie je nu geen plaatje. Gelukkig na een paar ferme klappen doet de camera het weer, dus van de andere stammen hebben we wel plaatjes kunnen schieten.

De kledij van de oorspronkelijke bewoners zijn echt ontzettend mooi. Ze hebben aan de voeten bijzonder schoeisel, gemaakt van houten zolen, met daaraan grote sporen die geluid maken bij het lopen. Ontzettend zwaar en vermoeiend lopen als je het ons vraagt. De kleding met mooie stiksels en borduurwerk zijn prachtig, evenals de speciale hoofdtooien/hoeden die ze dragen. Heel bijzonder om te zien.  Verder zie je nog veel meer soorten kledij, met bijzondere hoofddeksels, kleding, kousen en schoenen. Een lust voor het oog. Voor de muziek hoef je hier trouwens niet te komen, want de vrouwen zingen met een hoge afgeknepen stem. Het lijkt wel het bekende kattengejank. Je moet er maar van houden. Bij ons werkte het op de lachspieren.

Verder kun je hier, net als in Nederland, je helemaal vol eten, want er staan werkelijk één en al eetkraampjes. Nu maar hopen dat je geen buikloop krijgt, want met de hygiëne is het nog wat magertjes gesteld.

Week 12 (19-25 maart): Chochabamba en La Paz.

Maandag via Sucre gereden, over de weg nr. 5 naar een plaatsje vlak onder Aiquile en 170 km. gereden. Het rijdt niet echt vlot, want er zijn vele berghellingen. Wel een prachtige omgeving om te rijden, met mooie vergezichten, bergpassen en diep ingesleten rivieren. Onderweg was nog een gedeelte van de weg geheel weggevaagd door een inzakking van de berg. Gelukkig konden we hier omheen rijden. Alleen lette de wegwerker niet zo goed op, want bovenop de berg werd een restant puin weggeschoven, net op het moment dat wij langsreden. We miste zo dus nog net een paar ’rotsblokjes’.

Later hadden we nog een korte verplichte korte stop, want een V-snaar was gebroken en de andere was van de poellie gelopen. De nog hele V snaar er weer omgelegd en de volgende dag heb ik (Johan) beide vervangen voor een nieuw exemplaar.

Voor de nacht zijn we gestopt naast een semioverdekte voetbalveld/ basketbalveld die altijd naast een school ligt. ’s Avonds hebben we hier met de kinderen uit het dorp gevoetbald, gefietst en Spaanse les gekregen. Ook lieten de kinderen hun schriftje zien, hoeveel Engels ze al geleerd hadden (al wel drie zinnetjes). De volgende ochtend was het eerste kind om 7.45 al op het sportveld, terwijl de school om 9.00 begint! In ieder geval veel lol, want de kinderen vonden de camper maar wat interessant en Tom grappig. De ‘schoffies’ van gisteren herkende we echter niet meer terug in hun nette schooluniformpjes. Ja, hier hebben kinderen allemaal nog schooluniformen aan.

Na Aiquile wordt de weg weer verhard, maar dan met een soort kasseien. Hobbelen dus. Bij een mooi riviertje overnacht. Hier kwamen twee stoere Duitse dames van in de 60 met een dikke Man-truck bij ons staan. Klasse toch dat ze dat met z’n tweeën doen?! Via de Pan Amerika route door Chochabamba gereden. Johan kon weer zijn lol op, want het was markt, dus alle straten vol met kraampjes. Krapjes rijden dus. Ook rijden hier ontzettend leuke fel gekleurde en versierde stadsbussen rond. Oh ja, het kabelwerk is hier ook bijzonder. Het hangt hier een meter dik over de wegen heen.

Gestrand:

De Pan American route is netjes geasfalteerd en rijdt prima. We moeten naar La Paz weer de Andes oversteken. De DAF moet weer behoorlijk aan het werk. Bergpassen tot 4700m komen we tegen. Hier in Bolivia is het extra lastig omdat de trucks hier tergend langzaam de berg op en af rijden. Inhalen is erg lastig met alle haarspeldbochten. Maar soms moet je wel want je kunt anders maar zo een hele tijd achter een vrachtwagen zitten die met 10km per uur de berg oprijdt. De hele dag flink geplankt (op onze manier), we hadden zelfs een gemiddelde van boven de 50km per uur. 20km voor La Paz is het raak, een enorme file. Bij navraag blijkt er een blokkade te zijn. Maar geen probleem want om 14.00 uur weet men ons te vertellen dat de blokkade om 17.00 uur opgeheven wordt. Na een filmpje gekeken te hebben in de camper maar weer gekeken of er beweging in zit. Niet dus. Leuk om te zien dat er zich een strijd afspeelt tussen de bussen en vrachtwagens. Personenauto’s motors en fietsen wringen zich op allerlei manieren langs de file. Dat vindt iedereen prima, maar als bussen en vrachtwagens ook pogingen wagen om voor te dringen worden er vrachtwagens dwars op de weg gezet om dit te voorkomen. Als er zich dan weer een tegenligger meldt moet de weg dan weer gedeeltelijk vrij gemaakt moet worden. Mooi om het tafereel aan te zien vanaf het dak van de DAF. Toen het donker werd hebben we ons uit de opstopping gewurmd om een plekje op te zoeken om te overnachten.

La Paz

La Paz, gelegen op en tussen de Andesreuzen, waar de imposante sneeuwtoppen van de Cordillera Blanca, zoals de Illampu en de Illimani de lucht in reizen. Je rijdt hier dan ook de ene steile berg op om daarna weer in de diepte af te dalen, variërend in hoogte van 3650 meter tot ca. 4200 meter. Op de straten rijden in felgekleurde gifgroene, knaloranje of kanariegele Dodge-bussen en daarnaast ontelbare minibusjes, waaruit de bijrijders roepen waar ze heen gaan. Het verkeer raast door de straten, waarbij de chauffeurs allemaal proberen zo hard mogelijk te rijden, elkaar af te troeven bij het invoegen en elkaar zo net niet raken. Gekkenhuis. Een taxi nemen is zodoende ook een ervaring op zich. Een weg oversteken is een ervaring op zich. Je gokt of de auto’s stoppen, je werpt je ervoor en laveert zo tussen de auto’s, minibusjes, bussen, vrachtwagens etc. door tot je aan de overkant bent. Het is elke keer weer een uitdaging om de overkant te bereiken.

Bolhoedjes

Bij het benaderen van La Paz zie je ze volop, maar ook in de straten van La Paz: dames met lange vlechten, verstopt onder bolhoedjes en met felgekleurde kleding met hun wijde rokken die aan de achterkant te hoog hangen. Schitterend. 

Heksenmarkt

Ook in La Paz zijn de straten volgepakt met kraampjes, zodat het één exotische straatmarkt is. Je kunt niet zeggen dat dit een prikkelarme omgeving is. 

Maar we komen niet voor de gewone markt, maar voor de heksenmarkt, ofwel de Mercado de Hechicería in de Calle Linares (centrum). Niet geschikt voor zwakke maagjes, want de koopwaar bestaat naast kruiden en stenen uit ….. dode babylama’s en foetussen. Een luguber gezicht. Waarvoor je die dit kunt kopen?  Bij een nieuwgebouwd huis wordt dikwijls een lamafoetus onder een hoeksteen begraven, omdat dit geluk en rijkdom zou brengen. Het schijnt dat 90% van de huizen dit hebben. Verder worden de producten gebruikt door traditionele genezers om goede en kwade geesten te beïnvloeden. In Bolivia wordt het offeren aan Pachamama (Moeder Aarde) nog dagelijks gepraktiseerd, dus mensen kunnen ondermeer hier spulletjes kopen om die te offeren. Verder valt op dat er nogal wat producten bij staan om het libido te versterken. Weer eens wat anders dan Viagra. Ook kun je hier de bekende cocabladeren kopen, alleen zijn ze hier niet zo vers als in Potosi en lijken ze hier in het centrum vooral voor de toeristen te zijn bedoeld.  Wil je echter liever een middeltje vanwege werkeloosheid, een verloren liefde of wat dan nog meer, dan ben je hier aan het goede adres. Of raadpleeg de yatiri (genezers) en zij tossen voor je de cocobladeren.

San Francisco kathedraal en museum

Het stikt hier in La Paz van de musea. We zijn dan ook naar het museum van San Francisco geweest, wat een voormalig klooster was (maar nog wel door 4 monniken wordt bewoond) en waar je gelijk ook in de kathedraal kunt kijken, op het dak mag lopen, tussen de klokken in het klokkenhuis kunt vertoeven en je kunt uitkijken over een gedeelte van de stad. Vonden we de kathedraal in Sucre al mooi en vol pracht en praal. Nou, dat is nog niets vergeleken met deze kathedraal. Wat een rijkdom. De muren zijn grotendeels bedekt met van bladgoud gemaakte en gebeeldhouwde werken. Ook hier weer mooie geborduurde habijten (als je dat zo noemt), mostras, kelken en schilderijen.

De dakpannen zijn halfrond en werden zo gemaakt door ze te vormen op het bovenbeen. In de klokkentoren hangen 12 klokken, die wel centraal worden bedient met touwen. Hier hoeft de koster niet steeds naar het klokkenhuis te lopen om op de klok(ken) te kunnen slaan. De bofkont. Verder de restanten van de  wijnmakerij, want ja, de monniken lusten ook wel een borrel en het peeskamertje van de Franciscus beweging waar de monniken zich in een afgesloten kamertjes afranselde, vaste en bidden tot God. Verder in diverse glazen kubussen afgebeelde schouwspellen met poppetjes die de overheersing van de Spanjaarden uitbeelden, met alle martelwerktuigen van dien. Tom was dan ook een tikkeltje onder de indruk. Verder zijn de schilderijen hier gemaakt door indigo’s, waardoor de geschiedenis van de kruisiging van Jezus een tikkeltje is aangepast aan hun eigen denkwijze. Nu wordt ondermeer Jezus gemarteld door een Spaanse soldaat in plaats van de soldaten van Herodes en is Jezus met vijf nagels gespietst aan het kruis in plaats van de meestal afgebeelde 3 nagels.  Leuk om te zien hoe dat zijn eigen vorm heeft gekregen.

De World’s Most Dangerous Road (WMDR)/ El Carmino de la Muerte (dodenweg).

Deze weg loopt van La Chumbre tot Coroico, is 64 km lang. Het hoogste punt is ca 4600 meter en je maakt een afdaling maakt van 3600 meter, over een onverharde weg die hier en daar niet breder is dan 3 meter, geen vangrail, waarbij je rakelings langs diepe afgronden rijdt van wel 600 meter diep, de weg bij regenval verraderlijk glad is en bij mist ongelooflijk onbetrouwbaar. Vroeger was dit de doorgaande weg naar het noorden. Hier hebben ongelooflijk veel mensen het leven gelaten, voornamelijk bij het elkaar passeren. In 2007 is er inmiddels een veiligere weg aangelegd, zodat op de oude weg (de WMDR) bijna geen auto/vrachtverkeer rijdt, enkel nog mountainbikers en uiteraard Johan met zijn motor. Dit neemt niet weg dat er jaarlijks nogal wat mountainbikers over de rand heen kukelen en het niet altijd meer na kunnen vertellen. Het aparte aan deze weg is dat er links gereden wordt. Op deze manier heeft de bestuurder aan de afgrondzijde goed zicht op zijn wielen t.o.v. de afgrond.

Hier bijzondere aan deze weg is dat tijdens de rit van 3 uur het zowel het landschap als het klimaat volledig veranderd. Bij vertrek in La Paz klim je snel naar 4600 meter. Hier is het droog en erg koud, bij aankomst bevind je je in de Amazone. Erg warm en afwisselend zon en regen.

Zo wie heeft er nog zin in een ritje over deze weg??? Wij, Johan heeft hem met de motor gereden en Anita gaat het met de mountainbike proberen.

Valle de la Luna (maanlandschap) in La Paz.

Ja, ook hier hebben ze een maanvallei. Alleen wel anders dan bij San Pedro de Atacama, waar overal een witte zoutlaag overheen ligt, waardoor het op een wit maanlandschap lijkt. Hier in La Paz is door de weersinvloeden het landschap grillig gevormd,in lichtbruine tinten, waardoor het een illuster aanblik geeft. Wel grappig dat volgens de routebeschrijving je in deze vallei natuurlijke rotsformaties hebt die lijken op bijvoorbeeld een hoed zoals die door vrouwen vroeger werden gedragen, een rustende schildpad en het gezicht van een oude gentleman.  Met een vleugje fantasie en hallucinerende middelen erbij ga je het  zelf misschien ook zien. Los hiervan is de vallei wel bijzonder om te zien, doordat het zo grillig gevormd is. Tot slot nog een verrassing, want er werden opnames gemaakt van in bijzonder kledij dansende dames en heren. Wij liepen hier natuurlijk nietsvermoedend door heen te stampen, dus hier zal het nodige knip en plakwerk weer aan te pas moeten komen.